W myśl art. 622 KPC w postępowaniu o zniesienie współwłasności Sąd powinien dążyć do uzyskania zgodnego wniosku współwłaścicieli co do podziału rzeczy wspólnej i orzec zgodnie z tym wnioskiem. W wypadku gdy brak podstaw do wydania postanowienia w trybie art. 622 KPC, a zachodzą warunki do podziału w naturze, Sąd dokonuje tego podziału w myśl art. 623 KPC uwzględniając wszystkie okoliczności zgodne z interesem społeczno-gospodarczym. Musi także uwzględnić dalsze warunki dopuszczalności podziału rzeczy wspólnej zawarte w art. 211 KC i 212 § 1 KC, tj. wykluczyć, że podział byłby sprzeczny z przepisami ustawy lub ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem rzeczy albo że pociągałby za sobą istotną zmianę rzeczy lub znaczne zmniejszenie jej wartości oraz może wyrównać wartość poszczególnych udziałów przez dopłaty pieniężne.
Zarówno praktyka sądowa jak i doktryna dopuszczają możliwość zniesienia współwłasności przez przyznanie rzeczy wspólnej lub jej części na współwłasność kilku dotychczasowym współwłaścicielom - mimo że przepisy normujące zniesienie współwłasności nie przewidują takiej możliwości - przez zastosowanie w drodze analogii art. 1044 KC. Sąd Najwyższy w (...) orzeczeniu z 16.11.1993, I CRN 176/93 podkreślił, że niezbędnym warunkiem takiego zniesienia współwłasności jest wyrażenie nań zgody przez wszystkich współwłaścicieli, którzy mają nadal pozostać w niepodzielności. Poza tym przyznanie rzeczy na współwłasność kilku współwłaścicielom nie powinno nastąpić, gdyby taki podział miał stanowić zarzewie konfliktu między współwłaścicielami, którzy otrzymaliby rzecz na współwłasność.
Przesłanki, o których mowa wyżej, nabierają szczególnego znaczenia w sprawach w której współwłaściciele zgodnie wnoszą o zniesienie współwłasności przez podział rzeczy wspólnej, ale wielkość nieruchomości, jej położenie i usytuowanie na działce dwóch budynków, uniemożliwia podział nieruchomości na tyle części ilu jest współwłaścicieli.
W takiej sytuacji rzeczą Sądów meriti jest ocena sprawy w świetle warunków wynikających z wyżej przytoczonych przepisów i wybór optymalnego z możliwych wariantów podziału nieruchomości. Sąd kasacyjny - co znalazło wyraz w niejednym już orzeczeniu Sądu Najwyższego - mógłby zakwestionować tę ocenę tylko wtedy, gdyby była rażąco błędna lub oczywiście sprzeczna z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego (por. postanowienie SN z 4 lipca 1997 r., III CKN 112/97). Postanowienie Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 17 maja 2000 r. I CKN 1114/99
W przypadku jakichkolwiek pytań bądź wątpliwości, pozostajemy do Państwa dyspozycji, prosimy przejść do zakładki kontakt.
Z wyrazami szacunku.