Umowa o przewłaszczenie na zabezpieczenie nieruchomości, lokalu, mieszkania czy domu

Umowa o przewłaszczenie na zabezpieczenie nieruchomości, lokalu, mieszkania czy domu

Umowy przenoszące własność nieruchomości na rzecz wierzyciela i towarzyszące im zobowiązanie wierzyciela do przywrócenia stanu poprzedniego z datą wygaśnięcia wierzytelności powstają w związku z praktykowaną przez uczestników obrotu cywilnoprawnego swobodą kontraktową. Nie jest ona nieograniczona. Mieści się w granicach obowiązującego porządku prawnego i jest szczególnie widoczna w zakresie umów nienazwanych, których treść kształtują same strony. Do umów nienazwanych zaliczyć należy niewątpliwie umowę przewłaszczenia nieruchomości na zabezpieczenie. Natomiast nie ma przyzwolenia na swobodę zawierania umów sprzecznych z prawem. Wprawdzie dochodzi do takich umów, ale wypadają one z obrotu prawnego jako czynności prawnie bezskuteczne.

Umowa przewłaszczenia na zabezpieczenie jest umową nienazwaną, polegającą na zabezpieczeniu wierzytelności poprzez przeniesienie na wierzyciela własności oznaczonej rzeczy z równoczesnym jego zobowiązaniem do korzystania z niej w sposób określony w umowie i do powrotnego przeniesienia własności rzeczy na dłużnika, po zaspokojeniu zabezpieczonej nieruchomości. Ze względu na zakaz przenoszenia własności nieruchomości pod warunkiem lub z zastrzeżeniem terminu, umowa ta jest bezwarunkowa, tzn. że ustanawiając zabezpieczenie, dłużnik przenosi bezwarunkowo własność nieruchomości na wierzyciela (występuje tu skutek rzeczowy), wierzyciel zaś zobowiązuje się pod warunkiem zawieszającym spłatę długu, do powrotnego przeniesienia własności przewłaszczonej nieruchomości na dłużnika, z tym że do powrotnego przejścia własności przedmiotu zabezpieczenia konieczne jest dodatkowe porozumienie stron co do przejścia własności nieruchomości. Jeżeli strony zawrą umowę przenoszącą własność nieruchomości na zabezpieczenie to takie przeniesienie ma skutek ostateczny już z chwilą jej zawarcia, a nie później.

Przy umowie przewłaszczania jej wykonanie w przypadku nieruchomości musi się odbyć w drodze czynności prawnej dokonanej w formie aktu notarialnego. Nie zmienia to jednak tego, że "przeniesienie własności'' rzeczy, w tym nieruchomości, następuje w celu zabezpieczenia spełnienia innego roszczenia. Ostatecznie własność nieruchomości przechodzi na podmiot, na rzecz którego zabezpieczenie było ustanowione, w chwili spełnienia się warunku przewidzianego w umowie o przewłaszczenia na zabezpieczenie. Czynność przewłaszczenia na zabezpieczenie nie ma też charakteru przysparzającego w przeciwieństwie do np. umowy sprzedaży, zamiany czy darowizny. Wszystkie te okoliczności jednoznacznie przemawiają za tym, że do chwili spełnienia się warunku przewidzianego w umowie, nie może być mowy o definitywnym jej nabyciu.

W orzecznictwie utrwalony jest pogląd, że przy przewłaszczeniu nieruchomości na zabezpieczenie wierzyciel uzyskuje jej własność bezwarunkowo, stając się powiernikiem dłużnika co do jego nieruchomości. Umowa przewłaszczenia zawiera bowiem w sobie, jeżeli chodzi o oświadczenie dłużnika, podwójny skutek zobowiązująco-rozporządzający. Stanowi ona również podstawę zmiany wpisu w księdze wieczystej. Powiernik ma również możność sprzedaży nieruchomości. Natomiast stosunkiem prawnym, w oparciu o który dokonujący przewłaszczenia, zachowa posiadanie nieruchomości, podobnie jak w sytuacji rzeczy ruchomych oznaczonych indywidualnie i rodzajowo, jest stosunek użyczenia. Czas trwania użyczenia będzie w tym wypadku oznaczony - pokrywać się będzie z czasem trwania stosunku prawnego, stanowiącego przyczynę przeniesienia własności nieruchomości.

Przykładowo, umowa przeniesienia własności nieruchomości na zabezpieczenie spłaty kredytu, w której kredytodawca zobowiązał się do przeniesienia z powrotem na kredytobiorcę własności nieruchomości niezwłocznie po spłacie kredytu, nie jest umową przeniesienia własności zawartą pod warunkiem. Warunek pojawia się natomiast przy oświadczeniu w umowie przewłaszczenia odnośnie zwrotnego przeniesienia na dłużnika własności nieruchomości. Przeniesienie to odbywa się właśnie pod warunkiem, którym jest spełnienie świadczenia kredytowego przez dłużnika.

W przypadku jakichkolwiek pytań bądź wątpliwości, pozostajemy do Państwa dyspozycji, prosimy przejść do zakładki kontakt.

Z wyrazami szacunku.

Dodaj komentarz