Nieruchomość nabyta przez zasiedzenie w czasie trwania wspólności majątkowej małżeńskiej, staje się składnikiem majątku wspólnego także wtedy, gdy jej posiadaczem był tylko jeden z małżonków i to zarówno wówczas, gdy okres jego posiadania prowadzący do zasiedzenia mieścił się w czasie trwania małżeństwa, po upływie którego nastąpiło jej nabycie przez zasiedzenie, jak i wówczas, gdy bieg terminu zasiedzenia rozpoczął się przed powstaniem wspólności, ale zakończył się w czasie jej trwania (por. m.in. uchwałę SN z dnia 28 lutego 1978 r., III CZP 71/78 0 OSNCP 1978, poz. 153). Zatem, czy stwierdzenie przez Sąd nabycia prawa własności przez zasiedzenie może nastąpić na rzecz podmiotu innego niż z wskazany we wniosku inicjującym postępowanie w tym przedmiocie?
W uchwale składu 7 sędziów SN z dnia 11 czerwca 2015 r, III CZP 112/14 Sąd Najwyższy wyraził pogląd, że stwierdzenie zasiedzenia własności nieruchomości może nastąpić tylko na rzecz osoby wskazanej przez wnioskodawcę lub innego uczestnika postępowania. W postanowieniu z dnia 16 marca 2018 r, IV CSK 109/17 Sąd Najwyższy powołując się na przytoczoną powyżej uchwałę stwierdził, że;
1. mogą wystąpić sytuacje, w których zebrany materiał dowodowy będzie wskazywał na nabycie spornego prawa w drodze zasiedzenia przez inną osobę niż wskazana przez wnioskodawcę lub uczestników postępowania. Warunkiem wydania orzeczenia stwierdzającego zasiedzenie na rzecz właściwej osoby jest w takim wypadku modyfikacja żądania wniosku, a - gdyby osoba ta nie uczestniczyła w postępowaniu - wezwanie jej lub jej następców prawnych do udziału w sprawie. Niedokonanie zmiany żądania prowadzi do oddalenia wniosku i powoduje konieczność wszczęcia przez zainteresowanego kolejnego postępowania o stwierdzenie zasiedzenia z prawidłowo sformułowanym żądaniem. Wzgląd jednak na ekonomię postępowania i ochronę interesu indywidualnego oraz wymaganie właściwego ukształtowania postępowania nakładają na sąd obowiązek umożliwienia biorącym w nim udział osobom odpowiedniej modyfikacji żądania. W takim wypadku obowiązek informacyjny sądu wobec uczestników postępowania wymaga zwrócenia przez sąd uwagi na ewentualną potrzebę takiej modyfikacji.
2. obowiązek wskazania kto i w jakiej dacie nabył prawo przez zasiedzenie można wywieść z przepisów procesowych, które do orzeczenia w przedmiocie zasiedzenia nakazują stosować odpowiednio przepisy o stwierdzeniu nabycia spadku ( art. 610 § 1 KPC); odpowiednie ich stosowanie wiąże się z oznaczeniem osoby, która nabyła w oznaczonym dniu, ex lege, prawo przez zasiedzenie, przy czym stwierdzenie zasiedzenia może nastąpić tylko na rzecz osoby wskazanej przez wnioskodawcę lub innego uczestnika postępowania i nie budzi wątpliwości, że stwierdzenie upływu terminu zasiedzenia, ze skutkiem nabycia własności, nie może nastąpić na rzecz podmiotu, który w tej dacie nie istniał.
Ponadto należy mieć na uwadze stanowisko Sądu Najwyższego zawarte w uchwale z dnia 19 października 2017 r., sygn. akt III CZP 49/17, zgodnie z którym stwierdzenie zasiedzenia własności nieruchomości może nastąpić tylko na rzecz osoby wskazanej przez wnioskodawcę lub innego uczestnika postępowania także wtedy, gdy z ich twierdzeń oraz ustaleń sądu wynika, że na skutek zasiedzenia nieruchomość weszła do majątku wspólnego wnioskodawcy oraz jego małżonka, którego wniosek nie dotyczył. W takiej sytuacji sąd powinien jednak zwrócić uwagę uczestników na ewentualną potrzebę zmiany wniosku. Postanowienie Sądu Okręgowego w Rzeszowie - V Wydział Cywilny Odwoławczy z dnia 11 września 2018 r. V Ca 784/17
Jednak wytoczenie przez właściciela nieruchomości powództwa windykacyjnego przeciwko jednemu z małżonków władających nieruchomością przerywa bieg terminu zasiedzenia tylko w stosunku do pozwanego małżonka. W judykaturze wyrażono trafne stanowisko, że skoro zasiedzenie biegnie przeciwko właścicielowi i na rzecz samoistnego zindywidualizowanego posiadacza, to właściciel, wytaczając powództwo windykacyjne przeciwko określonemu posiadaczowi, manifestuje wolę ochrony prawa własności wyłącznie przeciwko pozwanemu w procesie wydobywczym posiadaczowi. Tym samym przesłanki przerwania biegu terminu do zasiedzenia w rozumieniu art. 123 § 1 pkt 1 w związku z art. 175 KC zostają spełnione jedynie w stosunku do posiadacza pozwanego w procesie windykacyjnym. Innymi słowy, jeżeli w procesie o wydanie nieruchomości właściciel pozwał tylko jednego z małżonków, pozostających w ustroju małżeńskiej wspólności majątkowej, w których posiadaniu znajduje się nieruchomość, to bieg terminu zasiedzenia zostaje przerwany tylko wobec małżonka pozwanego w sprawie o wydanie nieruchomości. To oznacza, że drugi z małżonków nie uzyska stwierdzenia własności nieruchomości przez zasiedzenie, jeżeli nie wykaże odpowiednio długiego okresu samoistnego posiadania, a więc materialnoprawnej przesłanki zasiedzenia.
W przypadku jakichkolwiek pytań bądź wątpliwości, pozostajemy do Państwa dyspozycji, prosimy przejść do zakładki kontakt.
Z wyrazami szacunku.