Grunty stanowiące własność Skarbu Państwa a położone w granicach administracyjnych miast oraz grunty Skarbu Państwa położone poza tymi granicami, lecz włączone do planu zagospodarowania przestrzennego miasta i przekazane do realizacji zadań jego gospodarki, a także grunty stanowiące własność jednostek samorządu terytorialnego lub ich związków mogą być oddawane w użytkowanie wieczyste osobom fizycznym, i osobom prawnym. W wypadkach przewidzianych w przepisach szczególnych przedmiotem użytkowania wieczystego mogą być także inne grunty Skarbu Państwa, jednostek samorządu terytorialnego lub ich związków.
Przedmiotem użytkowania wieczystego może być wyłącznie nieruchomość gruntowa (grunt). Przedmiot użytkowania wieczystego stanowić może jedynie cała nieruchomość gruntowa. Nie można objąć użytkowaniem wieczystym części fizycznej gruntu. Użytkowanie wieczyste ustanowić można tylko na gruntach Skarbu Państwa, jednostek samorządu terytorialnego oraz związków tych jednostek. Jednostkami samorządu terytorialnego są: gmina, powiat i województwo.
W przypadku gruntów Skarbu Państwa grunt oddawany w użytkowanie wieczyste powinien znajdować się albo w granicach administracyjnych miasta, albo poza granicami miasta, ale powinien być wówczas włączony do planu zagospodarowania przestrzennego miasta i przekazany do realizacji zadań jego gospodarki. Nie ma przy tym znaczenia, jakie jest przeznaczenie gruntu oddawanego w użytkowanie wieczyste. Nieruchomości będące przedmiotem użytkowania wieczystego przysługującego Skarbowi Państwa wchodzą w skład zasobu nieruchomości Skarbu Państwa. Natomiast nieruchomości Skarbu Państwa oddawane innym podmiotom w użytkowanie wieczyste przestają być składnikiem tego zasobu.
Za oddanie nieruchomości gruntowej w użytkowanie wieczyste pobiera się pierwszą opłatę i opłaty roczne. Opłaty roczne wnosi się przez cały okres użytkowania wieczystego, w terminie do dnia 31 marca każdego roku, z góry za dany rok. Zobowiązanym do zapłaty opłaty rocznej jest podmiot, któremu przysługuje przymiot wieczystego użytkownika w dniu 1 stycznia danego roku. Data ta określa więc datę powstania obowiązku zapłaty i osobę zobowiązaną, zaś data 31 marca jest terminem wymagalności już wcześniej powstałego obowiązku zapłaty.
Zakres użytkowani wieczystego nieruchomości
W granicach, określonych przez ustawy i zasady współżycia społecznego oraz przez umowę o oddanie gruntu Skarbu Państwa lub gruntu należącego do jednostek samorządu terytorialnego bądź ich związków w użytkowanie wieczyste, użytkownik może korzystać z gruntu z wyłączeniem innych osób. W tych samych granicach użytkownik wieczysty może swoim prawem rozporządzać.
Posiadanie nieruchomości w zakresie prawa własności i w zakresie prawa użytkowania wieczystego ma odmienne cechy. Samoistne posiadanie nieruchomości w zakresie użytkowania wieczystego polega na faktycznym wykonywaniu władztwa nad tą nieruchomością, z wolą posiadania jej dla siebie w zakresie odpowiadającym treści użytkowania wieczystego. Jest to zatem posiadanie inne treściowo od posiadania samoistnego w zakresie prawa własności. Na zewnątrz, różnica sposobu posiadania może nie być dostrzegalna, jednak zaznacza się wyraźnie w sferze woli posiadacza.
Wskazać należy jednak na różnice występujące pomiędzy użytkowaniem wieczystym a własnością gruntu. Najistotniejsze z nich to:
1) terminowość użytkowania wieczystego;
2) obowiązek uiszczania opłat rocznych przez użytkownika wieczystego;
3) ograniczenie uprawnień użytkownika wieczystego wynikające z umowy ustanawiającej użytkowanie wieczyste;
4) konstytutywny charakter wpisu do księgi wieczystej przy ustanawianiu i przenoszeniu użytkowania wieczystego;
5) dopuszczalność rozwiązania użytkowania wieczystego orzeczeniem sądu;
6) dopuszczalność zrzeczenia się użytkowania wieczystego.
Użytkownik wieczysty może korzystać z gruntu z wyłączeniem innych osób, w tym także z wyłączeniem właściciela tego gruntu. Właściciel gruntu na czas trwania użytkowania wieczystego traci prawo do korzystania z niego. Może je uzyskać jedynie na podstawie odrębnej umowy zawartej z użytkownikiem wieczystym. Użytkownik wieczysty ma prawo do korzystania z gruntu oddanego mu przez właściciela. Staje się jego posiadaczem. Może pobierać pożytki naturalne i pożytki cywilne, jakie przynosi grunt. Możność korzystania z gruntu rozciąga się także na jego części składowe (np. drzewa i inne rośliny). Użytkownik wieczysty jest uprawniony do odłączenia części składowych od gruntu i pobierania ich jako pożytków naturalnych.
Użytkownik wieczysty może udostępniać grunt do korzystania innym osobom poprzez nawiązanie stosunku obligacyjnego, np. najmu, dzierżawy. Może też z tego tytułu uzyskiwać pożytki (czynsz). Udostępnianie gruntu innym osobom przez użytkownika wieczystego nie wiąże się z obowiązkiem uzyskania zgody właściciela gruntu. Właściciel nie może skutecznie sprzeciwić się zawarciu przez użytkownika wieczystego umowy, na podstawie której grunt zostanie oddany innej osobie do korzystania.
Odrębna własność lokalu
Przy oddawaniu w użytkowanie wieczyste ułamkowej części gruntu, jako prawa związanego z odrębną własnością lokali, stosuje się następujące zasady:
1) nie oddaje się gruntu we współużytkowanie wieczyste, jeżeli stanowi on przedmiot współwłasności związanej z własnością uprzednio wyodrębnionych lokali;
2) nie sprzedaje się udziału we współwłasności gruntu, jeżeli grunt ten stanowi przedmiot współużytkowania wieczystego związanego z własnością uprzednio wyodrębnionych lokali;
3) ustala się jeden termin trwania prawa użytkowania wieczystego w odniesieniu do wszystkich udziałów we współużytkowaniu wieczystym, niezależnie od daty wyodrębnienia lokalu, z którym jest związany udział w tym prawie.
Hipoteka na użytkowaniu wieczystym
Użytkowanie wieczyste oraz udział w tym prawie można obciążyć hipoteką. Wtedy hipoteka obejmuje również budynki i inne urządzenia, których właścicielem jest użytkownik wieczysty. Do powstania hipoteki umownej na użytkowaniu wieczystym konieczne jest zawarcie umowy pomiędzy użytkownikiem wieczystym a wierzycielem, którego wierzytelność zabezpieczana jest hipoteką. Oświadczenie użytkownika wieczystego wymaga dochowania formy aktu notarialnego. Ponadto do powstania hipoteki niezbędne jest jej ujawnienie w księdze wieczystej.
W przypadku jakichkolwiek pytań bądź wątpliwości, pozostajemy do Państwa dyspozycji, prosimy przejść do zakładki kontakt.
Z wyrazami szacunku.