Na podstawie umowy o roboty budowlane wykonawca zobowiązuje się do wykonania obiektu zgodnie z projektem i zasadami wiedzy technicznej oraz do oddania tak wykonanego obiektu inwestorowi, a inwestor zobowiązuje się do dokonania wymaganych przez właściwe przepisy czynności związanych z przygotowaniem robót, w szczególności do przekazania terenu budowy i dostarczenia projektu oraz – na etapie zakończenia inwestycji – do odebrania obiektu i zapłaty umówionego wynagrodzenia. W orzecznictwie Sądu Najwyższego wskazuje się, że wynikający z art. 647 KC obowiązek inwestora obioru robót nie można sprowadzać do sytuacji, w której odebranie ma dotyczyć wyłącznie obiektu całkowicie wolnego od wad. Przyjmowanie bowiem, że każde odstępstwo od takiego idealnego stanu dawałaby inwestorowi prawo odmowy odebrania obiektu pozostawałoby w sprzeczności z naturą zobowiązania objętego umową o roboty budowlane i naruszałoby równowagę między inwestorem a wykonawcą, pozostawiając tego ostatniego w niepewności odnośnie do należnego wynagrodzenia oraz zwrotu poniesionych wydatków.
Przyjmuje się, że projekt i zasady wiedzy technicznej powołane w przepisie art. 647 KC stanowią kompromis między tym, co możliwe i konieczne w budownictwie, uwzględniają interes publiczny i prywatny użytkownika i tym samym stanowią kryterium dopuszczalności modyfikacji wymagań odnośnie do jakości obiektu budowlanego. Inwestor może bowiem skutecznie dochodzić usunięcia stwierdzonych wad (por. wyroki Sąd Najwyższego z dnia 5 marca 1997 r., II CKN 28/97, OSNC 1997, nr 6 - 7, poz. 90; z dnia 30 października 2002 r., V CKN 1287/00; z dnia 8 stycznia 2004 r., I CK 24/03; z dnia 22 czerwca 2007 r., V CSK 99/07, OSP 2009, nr 1, poz. 7; z dnia 9 września 2011 r., I CSK 696/10). Zatem, gdy wykonawca zgłosił zakończenie robót budowlanych zamawiający jest zobowiązany do ich odbioru (art. 647 KC), chyba że przedmiot zamówienia będzie mógł być kwalifikowany jako wykonany niezgodnie z projektem i zasadami wiedzy technicznej lub wady będą istotne (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 lipca 2009 r., II CSK 61/09, ONC - ZD, 2010, B, poz. 51). Uzasadnienie dla takiego podejścia wywodzi się z dążenia do rozróżnienia sytuacji niewykonania zobowiązania od nienależytego wykonania zobowiązania, kiedy to zachowanie dłużnika jedynie częściowo pozostaje sprzeczne z treścią zobowiązania (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 marca 2013 r., II CSK 476/12).
Sąd przyjął, że stwierdzone niezgodności użycia przewidzianego w umowie materiału przy podbudowie parkingu dla pojazdów ratunkowych stanowi wadę istotną uprawniającą inwestora do odmowy odbioru inwestycji i zapłaty wynagrodzenia wykonawcy. Takie podejście wymagałoby ustalenia, w jakim stopniu użycie przy realizacji części inwestycji destruktu asfaltowego prowadziło do wadliwości realizacji całości obiektu i to w stopniu kwalifikowanym w postaci „wad istotnych”. Dopiero bowiem stwierdzenie istotności takiej wady dla całości obiektu objętego umową, która powinna być ustalana z uwzględnieniem wiedzy budowlanej (technicznej) i założeń projektowych - w tym zakładanych walorów użytkowych i estetycznych dla realizowanego obiektu – uzasadniałoby odmowę odebrania przez inwestora obiektu i zapłaty wykonawcy wynagrodzenia.
Nie można podzielić kategorycznego stanowiska Sądu, że samo użycie innego od przewidzianego w umowie (załączonym do niej projekcie) materiału do wykonania części robót budowlanych przesądza automatycznie o tym, że wykonany obiekt ma wady istotne. Nie jest bowiem wyłączone, że użyty do wykonania robót materiał inny od przewidzianego w umowie ma takie same lub zbliżone cechy trwałości, funkcjonalności czy estetyki, co materiał przewidziany w umowie. Ocenę rodzaju wady spowodowanej użyciem materiału innego niż przewidzianego w umowie o roboty budowlane należy więc odnieść do całego obiektu będącego przedmiotem umowy oraz jego cech zakładanych w umowie. Samo użycie innego od przewidzianego w umowie materiału do wykonania części robót budowlanych nie przesądzało o tym, że wykonany obiekt miał przez to wady istotne uzasadniające odmowę odebrania obiektu i zapłaty wynagrodzenia.
Stwierdzone uchybienia wykonawcy w przedmiocie zastosowanych materiałów przy budowanie nie zawsze skutkują nienależytym wykonaniem umowy. Z perspektywy inwestora istotą zamówionych robót budowlanych było wykonanie ich z materiału wskazanego w zamówieniu. Elementem przedmiotowo istotnym zawartej umowy jest wykonanie obiektu przewidzianego w umowie zgodnie z zawartym kontraktem, tj. wykonanie obiektu wyłącznie z tych materiałów, które zostały wskazane w umowie i jej załączników (projekcie i kosztorysie). Z tej przyczyny ujawnione wady w postaci zastosowania do wykonania obiektu innego niż przewidzianego w umowie materiału, nie zawsze mogą mieć charakter istotny. Tym samym często jest brak przesłanek uzasadniających zasądzenie na rzecz wykonawcy wynagrodzenia, gdyż na skutek stwierdzonych nieistotnych uchybień była podstawa do uznania, iż całość inwestycji została wykonana zgodnie z zawartą umową. Inwestorowi następnie służyło prawo rękojmi i gwarancji, jeżeli takowe zostało udzielone.
W przypadku jakichkolwiek pytań bądź wątpliwości, pozostajemy do Państwa dyspozycji, prosimy przejść do zakładki kontakt.
Z wyrazami szacunku.