Zaniechanie i zaprzestanie naruszania prawa własności nieruchomości, lokalu, mieszania, domu, budynku czy gruntu

Zaniechanie i zaprzestanie naruszania prawa własności nieruchomości, lokalu, mieszania, domu, budynku czy gruntu

Przeciwko osobie, która narusza własność w inny sposób aniżeli przez pozbawienie właściciela faktycznego władztwa nad nieruchomością, przysługuje właścicielowi roszczenie o przywrócenie stanu zgodnego z prawem i o zaniechanie naruszeń. Prawo cywilne nie określa, kiedy ma miejsce naruszenie własności uzasadniające wystąpienie z powództwem negatoryjnym, jednakże z celu roszczenia negatoryjnego chroniącego własność wynika, że przysługuje ono przeciwko takim naruszeniem, które godzą w istotę prawa własności utrudniając lub uniemożliwiając właścicielowi korzystanie z nieruchomości zgodnie z jej przeznaczeniem albo rozporządzenie nieruchomością. Roszczenie ma charakter obiektywny, zatem nie zależy ani od stanu wiedzy naruszającego o tym, że wkracza w cudze prawo własności (dobrej lub złej wiary), ani tym bardziej od jego winy. Skierowanie tego roszczenia może uzasadniać wiele różnorakich stanów faktycznych, które polegają na naruszeniu cudzego prawa własności w inny sposób, niż pozbawienie właściciela władztwa nad nieruchomością. Powinny być to zdarzenia oddziałujące fizycznie na nieruchomość albo na jej właściciela w taki sposób, że utrudniają lub uniemożliwiają wykonywanie władztwa nad nieruchomością. Konieczną przesłanką roszczenia negatoryjnego jest bezprawność naruszenia prawa własności. Stan ten można z kolei przyjąć w sytuacji, gdy właściciel nie wyraził zgody na określone działania naruszające jego prawo własności. Właściciel może żądać zarówno zaniechania przez osobę trzecią korzystania z jego nieruchomości, jak i zmiany przez nią sposobu korzystania.

Immisją pośrednią jest działanie właściciela nieruchomości, które dokonywane jest wprawdzie w granicach jego prawnego władztwa, ale którego skutki są odczuwalne na nieruchomości sąsiedniej, zakłócając korzystanie z niej w sposób przekraczający przeciętną miarę wynikającą ze społeczno - gospodarczego przeznaczenia nieruchomości i stosunków miejscowych. Immisje zostały potraktowane przez ustawodawcę jako zagadnienia tzw. prawa sąsiedzkiego. Jeżeli właściciel nieruchomości dopuścił się działania wyczerpującego hipotezę art. 144 k.c. (to jest podjął działania, które zakłócają korzystanie z nieruchomości sąsiednich ponad przeciętną miarę), to właścicielom nieruchomości sąsiednich przysługuje roszczenie negatoryjne o zaniechanie tego rodzaju naruszeń i przywrócenie stanu zgodnego z prawem. Art. 144 k.c. ustanawia zakaz tylko takich działań właściciela nieruchomości, które przekraczają granice, poza którymi działania te przestają być uprawnieniem wynikającym z własności, a stają się działaniem bezprawnym, bez względu na winę tego, kto dopuścił się zakłóceń i na szkodę wyrządzoną na nieruchomości sąsiedniej. Granicę ta określa przeciętna miara zakłóceń wynikająca z jednej strony z społeczno- gospodarczego przeznaczenia nieruchomości, a z drugiej strony - ze stosunków miejscowych.

To ostatnie pojęcie „stosunków miejscowych” odnosi się zarówno do miejsca, jak i czasu i oznacza zbiór nie określonych ilościowo desygnatów składających się na bardzo pojemne pojęcie charakteryzujące ocenę zakłóceń w danych, konkretnych okolicznościach, czy zakłócenia te uważane są powszechnie za zwykłe, czy bardzo uciążliwe, w jaki sposób są odczuwane i jak oddziałują na nieruchomości sąsiednie. Ocena zakłóceń przy uwzględnieniu stosunków miejscowych ma zapewnić powiązanie jej z konkretną w danym miejscu i czasie, nieruchomościwistością, ma zagwarantować, że nie będzie miała ona charakteru abstrakcyjnego, oderwanego od realiów. Ocena „przeciętnej miary zakłóceń” musi być przy tym dokonywana na podstawie obiektywnych warunków panujących w środowisku osób zamieszkujących na danym terenie, a nie podstawie subiektywnych odczuć osób.

Prawo własności jest bowiem skuteczne erga omnes, co oznacza, że odpowiednikiem uprawnień właściciela jest powszechny obowiązek niewkraczania w sferę cudzej własności. W razie wkroczenia przez nieuprawnionego w sferę cudzej własności właścicielowi służą roszczenia określone w ustawie. W wypadku trwałego wkroczenia w sferę uprawnień właściciela ochrona własności realizowana jest przez usunięcie przyczyny naruszenia. Celowi temu służą roszczenia, które mają doprowadzić do wycofania się osoby nieuprawnionej ze sfery cudzego władztwa, przede wszystkim roszczenie windykacyjne i roszczenie negatoryjne. Podstawę roszczenia windykacyjnego oraz roszczenia negatoryjnego stanowi powstanie stanu sprzecznego z prawem właściciela, zatem fakt pogwałcenia własności. Przesłankami obu roszczeń są więc wyłącznie elementy przedmiotowe, obiektywny fakt trwałego wkroczenia w sferę cudzego prawa własności przez podmiot nieuprawniony. Bez znaczenia zatem dla powstania obu roszczeń pozostaną elementy subiektywne, takie jak wina, czy dobra lub zła wiara osoby naruszającej cudzą własność.

Prawo do nieruchomości

Skuteczne względem właściciela uprawnienie do władania jego nieruchomością może wynikać:

1) ze stosunku prawnorzeczowego (np. użytkowania, zastawu, służebności mieszkania, spółdzielczego prawa do lokali),

2) ze stosunku obligacyjnego (najem, dzierżawa, leasing, użyczenie),

3) ze stosunku prawnorodzinnego (wykonywany przez rodziców zarząd majątkiem dziecka),

4) z przysługującego pozwanemu prawa zatrzymania.

Dokumentami stwierdzającymi prawo własności są te dokumenty, które z mocy przepisów prawa stwierdzają nabycie własności lub stanowią dowód, że takie nabycie miało miejsce; w szczególności do dokumentów tych zaliczyć należy odpisy z ksiąg wieczystych, ponieważ nie tylko stwierdzają nabycie własności przez osobę ujawnioną we wpisie jako właściciel, ale ponadto istnieje domniemanie, że treść księgi wieczystej odpowiada aktualnemu nieruchomościwistemu stanowi prawnemu. Dowodami własności są również odpisy umów notarialnych o przeniesieniu własności oraz m.in. wyciągi z tabel likwidacyjnych. Za dowodem własności przemawiać mogą także wypisy lub odpisy orzeczeń, dane z ksiąg wieczystych, z ewidencji gruntów i budynków. Również jednak te dokumenty te nie są jedynym środkiem dowodowym. Znaczenie mogą mieć także inne dowody przewidziane w kodeksie postępowania cywilnego, w tym zeznania świadków, oględziny nieruchomości i opinie biegłych.

W przypadku jakichkolwiek pytań bądź wątpliwości, pozostajemy do Państwa dyspozycji, prosimy przejść do zakładki kontakt.

Z wyrazami szacunku.

Dodaj komentarz