Wygaśnięcie i wykreślenie hipoteki na nieruchomości

Wygaśnięcie i wykreślenie hipoteki na nieruchomości

Wygaśnięcie wierzytelności zabezpieczonej hipoteką pociąga za sobą wygaśnięcie hipoteki, chyba że z danego stosunku prawnego mogą powstać w przyszłości kolejne wierzytelności podlegające zabezpieczeniu. Hipoteka zabezpieczająca kilka wierzytelności wygasa z chwilą wygaśnięcia ostatniej wierzytelności, jeżeli nie może już powstać żadna wierzytelność ze stosunków prawnych stanowiących źródło pierwotnie zabezpieczonych wierzytelności. Legitymację czynną do wytoczenia powództwa o ustalenie, że hipoteka wygasła, posiada każdy, kto ma w tym interes prawny.

Zdarzeniem, które w obrocie najczęściej pociąga za sobą wygaśnięcie hipoteki jest zapłata, czyli właściciel, będący zarazem dłużnikiem osobistym, zaspokaja wierzyciela hipotecznego. Z chwilą wygaśnięcia wierzytelności wygasa hipoteka, a treść księgi wieczystej, w której taka hipoteka formalnie nadal figuruje, jest - od chwili wygaśnięcia wierzytelności - niezgodna z rzeczywistym stanem prawnym.

Utrata bytu prawnego dłużnika z reguły nie oznacza wygaśnięcia wierzytelności obciążającej go osobiście, ma miejsce bowiem następstwo prawne, zatem następca prawny przejmuje całość bądź część (w zależności od rodzaju sukcesji) praw i obowiązków.

Do wygaśnięcia wierzytelności dochodzi również na skutek zdarzeń faktycznych i prawnych, z którymi żaden przepis nie wiąże wprost wyartykułowanego skutku w postaci wygaśnięcia wierzytelności, czy też skutku określonego jako „wygaśnięcia zobowiązania” bądź „wygaśnięcia długu.” Przykładem tego może być spełnienie świadczenia przez dłużnika zgodnie z treścią zobowiązania, dokonanie potrącenia, ważne złożenie przedmiotu świadczenia do depozytu sądowego, odnowienie, (w tych sytuacjach następuje zaspokojenie interesu prawnego wierzyciela), jak również odstąpienie od umowy, rozwiązanie umowy przez sąd, śmierć dłużnika, który zobowiązał się do świadczenia, którego spełnienie zależało od osobistych przymiotów dłużnika, itp. (w tych sytuacjach wierzytelność wygasa bez zaspokojenia interesu prawnego wierzyciela).

Bezpodstawne wykreślenie

W razie wykreślenia hipoteki z księgi wieczystej bez ważnej podstawy prawnej hipoteka wygasa po upływie lat dziesięciu.

Hipoteka dłużnika osobistego

Jeżeli dłużnikowi osobistemu, który zaspokoił wierzyciela hipotecznego, przysługuje roszczenie zwrotne względem właściciela nieruchomości obciążonej albo względem jego poprzednika prawnego, hipoteka przechodzi na dłużnika aż do wysokości przysługującego mu roszczenia. Jednakże gdy wierzyciel został zaspokojony tylko w części, przysługuje mu co do pozostałej części pierwszeństwo przed hipoteką dłużnika osobistego. Określenie „dłużnik osobisty” należy interpretować mając na uwadze, że odpowiedzialność dłużnika może przybrać postać odpowiedzialności osobistej (odpowiedzialność ciąży na całym jego majątku) oraz odpowiedzialności rzeczowej, gdy odpowiedzialność ta ograniczona została do określonego przedmiotu, za to niezależnie od tego, czy obciążony przedmiot stanowi element majątku dłużnika (taka sytuacja występuje przy zabezpieczeniu wierzytelności zastawem lub hipoteką). W pierwszej sytuacji mówić zatem należy o dłużniku osobistym; w drugim - o dłużniku rzeczowym. Dla ustalenia, czy w danej sytuacji dłużnik jest dłużnikiem osobistym, czy też rzeczowym, bez znaczenia pozostaje w zasadzie okoliczność, czy ponosi on odpowiedzialność za dług własny czy też za dług cudzy (tak jak np. poręczyciel).

Hipoteka właściciela nieruchomości współobciążonej

Gdy na skutek zaspokojenia wierzyciela z jednej z nieruchomości obciążonych łącznie jej właściciel uzyskał roszczenie zwrotne względem właściciela nieruchomości współobciążonej albo względem jego poprzednika prawnego, hipoteka obciążająca dotychczas tę nieruchomość jako łączna przechodzi na uprawnionego do zwrotu, aż do wysokości przysługującego mu roszczenia. Jednakże gdy wierzyciel został zaspokojony tylko w części, przysługuje mu co do pozostałej części pierwszeństwo przed hipoteką uzyskaną przez uprawnionego do zwrotu. eżeli w chwili przejścia hipoteki na uprawnionego do zwrotu ciążą na nieruchomości prawa z pierwszeństwem równym z hipoteką łączną lub z niższym, prawom tym służy pierwszeństwo przed hipoteką uzyskaną przez uprawnionego do zwrotu.

Depozyt sądowy

Gdy wierzytelność zabezpieczona hipoteką jest wymagalna, a wierzyciel dopuszcza się zwłoki albo też zaspokojenie go napotyka trudności, hipoteka wygasa, jeżeli właściciel nieruchomości złoży zabezpieczoną kwotę do depozytu sądowego, zrzekając się uprawnienia do odebrania jej z powrotem. Wykreślenie hipoteki następuje na wniosek właściciela nieruchomości na podstawie prawomocnego postanowienia sądu o zezwoleniu na złożenie do depozytu sądowego oraz dowodu wpłaty zabezpieczonej kwoty do depozytu sądowego ze zrzeczeniem się odebrania jej z powrotem.

Żądanie zniesienia hipoteki

Jeżeli od dnia wpisu hipoteki upłynęło dziesięć lat, a nie powstała wierzytelność hipoteczna, lecz nadal może powstać, właściciel nieruchomości może żądać zniesienia hipoteki za odpowiednim wynagrodzeniem. Regułę powyższą stosuje się do hipoteki zabezpieczającej kilka wierzytelności także wtedy, gdy pomimo upływu dziesięciu lat od wygaśnięcia ostatniej wierzytelności hipotecznej nie powstała żadna wierzytelność podlegająca zabezpieczeniu tą hipoteką.

Wykreślenie

W razie wygaśnięcia hipoteki wierzyciel obowiązany jest dokonać wszelkich czynności umożliwiających wykreślenie hipoteki z księgi wieczystej.

W przypadku jakichkolwiek pytań bądź wątpliwości, pozostajemy do Państwa dyspozycji, prosimy przejść do zakładki kontakt.

Z wyrazami szacunku.

Dodaj komentarz