Domniemanie posiadania samoistnego zasiedzenia nieruchomości, domu czy ziemi

Domniemanie posiadania samoistnego zasiedzenia nieruchomości, domu czy ziemi

Instytucja zasiedzenia jest jednym ze sposobów nabycia własności rzeczy i następuje z mocy prawa Jeżeli przedmiotem zasiedzenia jest nieruchomość, do nabycia własności dochodzi po wykazaniu, że posiadanie miało charakter samoistny i upłynął oznaczony w ustawie okres od objęcia nieruchomości we władanie, zróżnicowany w zależności od tego, czy posiadacz pozostawał w dobrej czy złej wierze. Samoistność posiadania, zdefiniowana w art. 336 KC, oznacza sprawowanie faktycznego władztwa nad rzeczą w połączeniu z wolą utrzymywania się przy tym władztwie i zachowaniem ciągłości posiadania. Ocena, czy spełnione zostały wymagania wskazujące na nabycie własności, dokonywana być powinna według przepisów, które obowiązywały w czasie rozpoczęcia posiadania oraz w okresie przewidzianym do nabycia własności.

Nie ulega wątpliwości, że dobra wiara nie stanowi samodzielnej przesłanki zasiedzenia nieruchomości. Nabycie posiadania w złej wierze nie wyłącza bowiem zasiedzenia. Ma ona jednak istotne znaczenie dla oceny długości terminu zasiedzenia. Nabycie własności nieruchomości w drodze zasiedzenia następuje z upływem krótszego terminu (dwudziestoletniego), jeżeli uzyskanie posiadania nastąpiło w dobrej wierze (art. 172 § 1 KC). W wypadku nabycia posiadania w złej wierze obowiązuje natomiast dłuższy termin zasiedzenia, wynoszący trzydzieści lat (art. 172 § 2 KC). Omawiane terminy zasiedzenia przed wejściem w życie ustawy nowelizującej wynosiły - odpowiednio - dziesięć i dwadzieścia lat. W dobrej wierze jest zatem posiadacz, który pozostałe w błędnym, ale usprawiedliwionym okolicznościami sprawy przeświadczeniu, że przysługuje mu prawo własności. Dobrą wiarę posiadacza wyłącza więc jego wiedza o rzeczywistym stanie prawnym (stanie własności) oraz jego niedbalstwo. Pozostaje również w złej wierze osoba, która przy dołożeniu należytej staranności mogła się dowiedzieć, że nie jest właścicielem nieruchomości.

Osoba, która wykonuje samoistne posiadanie nieruchomości i dąży do nabycia prawa do niej przez zasiedzenie musi liczyć się nie tylko z tym, że w każdym momencie może zostać pozbawiona władania nieruchomością wykonywanego bez tytułu prawnego, ale także z tym, że sytuacja faktyczna, w jakiej się znajduje nie podlega ujawnieniu w księgach wieczystych, a ustalony w ustawie o księgach wieczystych i hipotece system domniemań przemawia na korzyść wpisanego w nich właściciela nieruchomości i osób, które z nim dokonują czynności.

Zgodnie z art. 7 KC., jeżeli ustawa uzależnia skutki prawe od dobrej lub złej wiary, domniemywa się istnienie dobrej wiary.  Według art. 339 KC, domniemywa się, że ten kto rzeczą faktycznie włada jest jej posiadaczem samoistnym. Skutki prawne wynikające z tego przepisu są daleko idące. W razie bowiem wykazania faktu faktycznego władania rzeczą w odniesieniu do osoby władającej rzeczą działa domniemanie prawne, które - zgodnie z art. 234 KPC - wiąże sąd; może być jednak obalone, ilekroć ustawa tego nie wyłącza. Konsekwencją działania wskazanego wyżej domniemania jest to, że władającego rzeczą, który z faktu tego wyprowadza określone konsekwencje pawne, np. wynikające z art. 172 KC, obciąża jedynie ciężar dowodu faktu władania rzeczą. W razie wykazania tego faktu ma w stosunku do niego zastosowanie domniemanie, wynikające z art. 339 KC, samoistnego posiadania rzeczy, będącej przedmiotem faktycznego władztwa. W konsekwencji w postępowaniu dotyczącym stwierdzenia nabycia własności rzeczy przez zasiedzenie na podstawie art. 172 KC nie musi on wykazywać innych faktów potwierdzających wolę posiadania rzeczy jak właściciel (animus rem sibi habendi), jako elementu świadczącego o samoistnym charakterze posiadania rzeczy w rozumieniu art. 336 KC. W rezultacie dochodzi do odwrócenia ciężaru dowodu w ten sposób, że to osoba kwestionująca samoistny charakter posiadania rzeczy przez osobę, która nią faktycznie włada, musi wykazać okoliczności podważające taki charakter posiadania przez nią rzeczy.

W przypadku jakichkolwiek pytań bądź wątpliwości, pozostajemy do Państwa dyspozycji, prosimy przejść do zakładki kontakt.

Z wyrazami szacunku.

Dodaj komentarz