Samoistny posiadacz gruntu w dobrej wierze, który wzniósł na powierzchni lub pod powierzchnią gruntu budynek lub inne urządzenie o wartości przenoszącej znacznie wartość zajętej na ten cel działki, może żądać, aby właściciel przeniósł na niego własność zajętej działki za odpowiednim wynagrodzeniem. Właściciel gruntu, na którym wzniesiono budynek lub inne urządzenie o wartości przenoszącej znacznie wartość zajętej na ten cel działki, może żądać, aby ten, kto wzniósł budynek lub inne urządzenie, nabył od niego własność działki za odpowiednim wynagrodzeniem.
Roszczenie o przeniesienie własności nieruchomości powstaje, jeżeli spełnione są kumulatywnie następujące przesłanki:
1) samoistne posiadanie osoby, która wzniosła budynek lub inne urządzenie,
2) dobra wiara posiadacza,
3) wzniesienie budynku lub wzniesienie innego urządzenia,
4) znaczna różnica wartości wzniesionej budowli i działki zajętej pod budowę.
Samoistne posiadanie prawa wieczystego użytkowania polega na wykonywaniu władztwa nad nieruchomością z wolą posiadania jej dla siebie, w zakresie odpowiadającym treści wieczystego użytkowania. Posiadacz samoistny to taki, którego zakres faktycznego władania rzeczą (gruntem) jest taki sam, jak właściciela i który znajduje się w położeniu pozwalającym na korzystanie z rzeczy w taki sposób, jak może czynić to właściciel.
Wzniesieniem budynku nie jest jego budowa w stadium początkowym (np. wybudowanie fundamentów czy fragmentów ścian), można natomiast uznać budynek za wzniesiony, gdy znajduje się w tzw. stanie surowym. Nie jest wzniesieniem budynku nadbudowa lub wykończenie przez posiadacza istniejącego już budynku chyba, że jest to nadbudowa lub przebudowa, która doprowadziła do powstania nowego obiektu, nieporównywalnie droższego od dotychczasowego.
Wykupowi podlega nie cała nieruchomość, lecz tylko ta jej część, na której znajduje się budynek lub inne urządzenie. W sytuacji wyjątkowej, gdy względy społeczno-gospodarcze za tym w szczególny sposób przemawiają, a budynek jest tego rodzaju, że do jego produkcyjnego wykorzystania potrzebne jest zaplecze w postaci większego areału gruntu, wykupem może być objęty także ten większy areał gruntu.
Wartość wzniesionego budynku lub urządzenia nie wpływa na określenie wynagrodzenia. Wynagrodzenie to ma jedynie być odpowiednie, a więc zależne od całokształtu okoliczności. W pewnych sytuacjach może ono mieć nawet charakter symboliczny. Ocena kiedy wartość budynku lub innego urządzenia „przenosi znacznie” wartość zajętej na ten cel działki należy do sądu, który dokonuje jej, uwzględniając okoliczności sprawy, a m.in. różnice wysokości pomiędzy obu tymi wartościami.
Dobra wiara polega na błędnym, ale w danych okolicznościach usprawiedliwionym przekonaniu posiadacza, że przysługuje mu wykonywane przezeń prawo. Dobra wiara posiadacza istnieje wtedy, gdy posiadacz jest przekonany, że posiada rzecz zgodnie z przysługującym mu prawem, a to jego przekonanie uzasadnione jest okolicznościami danego przypadku, przy czym dobrą wiarę wyłącza nie tylko pozytywna wiadomość o braku uprawnienia, ale i brak wiadomości spowodowany niedbalstwem. Dla oceny dobrej wiary posiadacza miarodajna jest chwila wzniesienia budynku.
W przypadku jakichkolwiek pytań bądź wątpliwości, pozostajemy do Państwa dyspozycji, prosimy przejść do zakładki kontakt.
Z wyrazami szacunku.
