Oddalenie albo odrzucenie zasiedzenia

Oddalenie albo odrzucenie zasiedzenia

Nie budzi wątpliwości, że w postanowieniu stwierdzającym nabycie własności przez zasiedzenie, opisać należy przedmiot nabycia, wymienić osobę, która własność w tym trybie nabyła, a jeżeli osób tych jest więcej, wskazać należy udziały, w jakich osoby te nabyły prawo własności (art. 677 zd. 2 KPC). Ponadto trafnie przyjmuje się, że bezpieczeństwo obrotu wymaga, aby sąd wskazał również datę, z upływem której doszło do nabycia prawa. Wątpliwość powstaje przy stosowaniu art. 677 § 1 zd. 1 KPC stanowiącego, że sąd stwierdzi nabycie spadku przez spadkobierców choćby były nimi inne osoby niż te, które wskazali uczestnicy. Dotychczasowa wykładnia tego przepisu, powiązana ze stanowiskiem o stosowaniu art. 670 KPC, wskazywała, że odpowiednie stosowanie w sprawie o zasiedzenie oznacza stosowanie wprost, bez zmian, to jest, skoro sąd z urzędu ustala, kto nabył własność przez zasiedzenie, tym samym nie jest też związany osobą wskazanego we wniosku właściciela. Taka wykładnia prowadziła więc do konkluzji że i w tym zakresie w sprawie o stwierdzenie zasiedzenia mamy do czynienia z odstępstwem od związania treścią żądania, a więc z odstępstwem od art. 321 § 1 KPC. Odrzucenie jednak poglądu, że sąd w sprawie o stwierdzenie zasiedzenia z urzędu gromadzi materiał dowodowy mający na celu ustalenie kto nabył własność, musi równocześnie prowadzić do wniosku, że sąd ten orzeka tylko w graniach dowodów zaofiarowanych mu przez uczestników postępowania, z ewentualną możliwością zastosowania art. 232 zd. 2 KPC (w związku z art. 13 § 2 KPC). W granicach zatem zebranych w ten tylko sposób dowodów i dokonanych na ich podstawie ustaleń może też stwierdzić i orzec, kto nabył własność, a więc czy jest to osoba wskazana we wniosku czy też osoba, którą wskazali uczestnicy postępowania. W takiej sytuacji, odpowiednie stosowanie art. 677 § 1 zd. 1 KPC nie może oznaczać nic więcej niż to, że wynikające z treści wniosku (art. 511 KPC w związku z art. 187 KPC) wskazanie osoby, na rzecz której ma nastąpić stwierdzenia nabycia własności, pozostaje dla sądu wiążące. Z tej samej przyczyny wiążące staje się wskazanie przez uczestników postępowania innej osoby jako nabywcy prawa w tym trybie, jako będące ich wnioskiem w sprawie. Sąd zatem rozstrzyga o tych wnioskach, na ile pozwala na to zebrany materiał dowodowy.

Nie można jednak pominąć, że w toku postępowania zdarzyć może się sytuacja, iż materiał dowodowy będzie wskazywał, że kto inny niż osoba wskazana we wniosku, nabyła własność przez zasiedzenie. Należy przyjąć, że wówczas sąd powinien zwrócić uwagę uczestnikom na tę sytuację, dla umożliwienia im modyfikacji wniosku, a osobę tę, jeżeli żyje i nie jest uczestnikiem postępowania, wezwać do udziału w sprawie (art. 510 § 2 KPC). Zaznaczyć jednak należy, że domaganie się przez wnioskodawcę (uczestnika postępowania) stwierdzenia nabycia własności na rzecz innej osoby niż on sam, może nastąpić wówczas gdy zostanie wykazany interes prawny wnioskującego o takie rozstrzygnięcia (art. 609 § 1 w związku z art. 510 § 1 KPC, por. też postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 17 października 2012 r. I CSK 51/12).

Ustawodawca czyniąc legitymowanym do wszczęcia postępowania o stwierdzenie zasiedzenia zainteresowanego, a więc osobę, której praw dotyczy wynik postępowania (art. 510 § 1 KPC) tym samym przesądził, że wnioskodawca jest zainteresowany nie tylko wszczęciem postępowania, o stwierdzenie zasiedzenia, jako takiego, ale jest zainteresowany treścią orzeczenia, ponieważ jego treść będzie oddziaływać na sferę jego interesów. Wszczynając zatem postępowanie, czy też biorąc w nim udział i składając określonej treści wniosek, wnioskodawca/uczestnik poszukują ochrony prawnej dla tak rozumianego, ich interesu prawnego. Tak zatem ukształtowana przez ustawodawcę legitymacja procesowa w powiązaniu z ograniczoną kompetencją sądu do działania z urzędu, wynikającą jasno z ujętych w art. 610 § 1 KPC granic odesłania, o czym była mowa, wskazują, że przedmiot orzeczenia sądu nie może być oderwany od treści wniosku. Stąd też przez odpowiednie stosowanie art. 677 zd. 1 KPC w sprawie o stwierdzenie zasiedzenia rozumieć należy obowiązek sądu zwrócenia uczestnikom uwagi na ustalony w toku postępowania skutek nabycia własności przez inną osobę niż wskazana we wniosku dla umożliwienia im modyfikacji tego wniosku jeżeli wymaga tego ich interes prawny. Rezultatem tej wykładni jest przyjęcie dopuszczalności stwierdzenia zasiedzenia na rzecz innej osoby niż wskazana we wniosku pierwotnym, nie ma jednak wystarczającej podstawy do wnioskowania, że powołany przepis w odniesieniu do wskazanej we wniosku osoby, która nabyła prawo własności, uchyla normę wynikającą z art. 321 § 1 KPC (w związku z art. 13 § 2 KPC).

Dopuszczalne jest bowiem oddalenie wniosku, jeżeli okaże się, że w świetle prawa materialnego skutek w postaci zasiedzenia nie wystąpił. Nieuwzględnienie wniosku o stwierdzenie zasiedzenia dotyczącego nieruchomości nie narusza interesu publicznego, ponieważ jest równoznaczne z ustaleniem, że prawa do nieruchomości przysługiwały i nadal przysługują dotychczasowemu właścicielowi lub użytkownikowi wieczystemu albo nie zostały ograniczone służebnością. Nieuwzględnienie wniosku o stwierdzenie zasiedzenia prowadzi równocześnie do udzielenia ochrony prawnej dotychczasowemu właścicielowi lub użytkownikowi wieczystemu nieruchomości. Można więc twierdzić, że na skutek związania sądu granicami żądania wniosku o stwierdzenie zasiedzenia funkcja ochronna postępowania cywilnego nie doznaje uszczerbku.

W przypadku jakichkolwiek pytań bądź wątpliwości, pozostajemy do Państwa dyspozycji, prosimy przejść do zakładki kontakt.

Z wyrazami szacunku.

Dodaj komentarz